ŞAHIS ŞİRKETİ NASIL KURULUR?

İş kurmayı planlarken hangi tür şirketi seçmeniz gerektiği konusunda karar vermek zor olabilir.

Bu yazıda, hızlı, düşük maliyetli ve kolay yönetilebilir bir seçenek olan şahıs şirketi kurma sürecindeki kolaylıkları ele alacağız. Eğer kendi işinizi kurmak istiyor, ancak nereden başlayacağınızı bilmiyorsanız, şahıs şirketi açma prosedürleri hakkında merak ettiğiniz her şeyi yazının devamında bulabilirsiniz.

Şahıs Şirketi Nedir?

Şahıs şirketi, kuruluşu sırasında sermaye gerektirmeyen bir şirket türüdür. Kurmak için en az bir kişi yeterli olup, ortaklı olarak da kurulabilir. Açılış ve kapanış süreçlerinin hızlı olması nedeniyle avantajlı olan şahıs şirketleri, ortaklık devri gibi işlemlerin kısmen zor olmasından dolayı genellikle tek kişiyle kurulur.

Ortaklar ve kurucunun sorumlulukları sınırsızdır, ancak belirli sözleşmelerle bu sorumluluklar sınırlandırılabilir. Şirket sermayesiz kurulduğu için şahsın tüm mal varlığıyla borç ve giderlerden sorumlu olduğu söylenebilir. Yine de, kendi işinizin patronu olmak ve girişimcilik planlarınızı gerçekleştirmek için şahıs şirketi uygun bir alternatif olabilir. Şahıs şirketinin özelliklerini daha iyi anlamak için aşağıdaki tabloyu inceleyebilirsiniz:

Özellik	Açıklama
Kuruluş Şartları	En az bir kişi yeterlidir; sermaye gerektirmez.
Kuruluş Hızı	Hızlı ve kolay bir süreçtir.
Ortaklık	Tek kişi veya ortaklı olarak kurulabilir, ancak ortaklık devri zordur.
Sorumluluk	Ortaklar ve kurucunun sorumlulukları sınırsızdır; sözleşme ile sınırlandırılabilir.
Sermaye Durumu	Sermayesiz kurulur; şahsın tüm mal varlığı borç ve giderlerden sorumludur.
Avantajları	Hızlı kuruluş, düşük maliyet, kolay yönetim.

Şahıs Şirketi Özellikleri

Şahıs şirketi, girişimcilik planlarınız ve online ticaret yapma niyetiniz için ideal bir seçenek olabilir. Şahıs Şirketleri için aşağıdaki özelliklerden bahsetmek mümkündür:

Şahıs Şirketi Türleri Nelerdir?

6102 sayılı Ticaret Kanunu 124. maddeye baktığınız zaman aslında şirketler, ticari açıdan anonim, limited, kooperatif, kollektif ve komandit türlerinden oluşmasının yanı sıra, komandit ile kollektif şahıs; limited, anonim ve sermayesi paylara bölünmüş komandit sermaye şirketi olarak adlandırılır (Detaylarına “Şirket Türleri Nelerdir?” başlıklı yazıdan bakabilirsiniz). Dolayısıyla esasında kanunda şahıs firmaları komandit, kollektif, adi olmak üzere üçe ayrılır.

Borçlar Kanunu kapsamındaki adi şirketler tüzel kişilik sıfatını taşımayan en temel yapılanma modelidir. Kollektif şirketten sözleşmeye dayalı olmaması ve sahibinden ayrı mal varlığı olmamasıyla farklılaşır. Kollektif ise ortaklar ile kurulurken hem her biri borçlardan eş sorumlu hem de sözleşmeye sahiptir. Aynı zamanda tüzel kişilik sayılır ve ortaklarının her biri ya da en az birinin ad-soyadını içeren ünvan ile kurulur. Son olarak minimum iki gerçek kişinin ortaklığıyla meydana gelen komandit türünde sözleşmeyle ortakların sorumluluğu sınırlı-sınırsız olacak şekilde belirlenir.

Şahıs Şirketi Vergi Oranları

Şahıs şirketi gelir vergisi mükellefi olması sebebiyle kimi zaman dezavantajlı sayılmasına ek olarak vergi dilimleri %15-40 arasında oldukça değişken, kademeli vergilendirme sistemine tabidir. Ayrıca zaman zaman kanunda yapılan değişiklikle bu oranlar artırılıp azaltılabilir. Başka bir ifadeyle şirketin cirosuyla doğru orantılı olarak bu aralıkta gidip gelir. Elde edilen gelire göre şahıs şirketi vergi oranları 2024’ün durumu aşağıdaki gibidir:

Şahıs şirketleri, gelir-geçici vergi, damga, katma değer vergisi (KDV) ve stopaj dört ayrı vergi türünü beyan edip ödemekle yükümlüdür (İşletme Kurunca Hangi Şirket Vergileri Ödenir?). Damga vergisi vergilere otomatik eklenirken KDV, aylık şekilde KDV beyannamesi ile beyan edilir. Aylık satın alma ve alımların KDV’sindeki farka bağlı olarak ödenir veya devreder. Stopaj vergisi aylık veya 3 aylık periyotlarla peşin yatırılırken muhtasar beyannameyle aracılığıyla ödenir. 10 işçiden fazla çalışanlı şirketler aylık, az olanlar ise 3 ayda bir düzenlemek durumundadır.

Kar ile doğru orantılı olarak artan ve ödemekle yükümlü olduğunuz esas vergi, gelir vergisini her yılın 25 Mart’ına kadar gelir vergisi beyannamesi ile beyan ederek Mart-Temmuz iki taksit ile ödemeniz gerekir. Geçici vergiler ise Ağustos, Kasım, Şubat, Mayıs olmak üzere yılda 4 kez gelir geçici beyannamesi ile ödenir. Yani 3 ayda 1 kar üzerinden hesaplanan vergiler sayesinde yıllık gelir vergisinden düşülebilir. Damga vergileri ise her ay ödenir.

Şahıs Şirketi Ünvanı Nasıl Olur?

Ünvanlar, şirket tek kişi üzerine ise onun ad-soyadı, ortaklar varsa hepsinin veya en az birinin ad-soyadını içermelidir. Ad-soyada ek olarak arzu edilirse başka isimler de eklenebilir.

Şahıs Şirketi Yıllık Ciro Limiti Kaç TL?

Şahıs firmaları her yıl güncellenen belirli yıllık ciro limitini aştığı zaman bir sonraki yıl şirketin türünün değişmesi, yani işletme defterinden bilanço usulüne göre defter tutan modele geçmesi Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından talep edilir. İlgili duruma uyulmaması halinde maddi yaptırımlar uygulanabilir.

Şahıs şirketi limited şirkete çevirme ile yapılan bu sınıf değişikliği, yani 2024’te bilanço usulüne göre defter tutmaya geçmesi için şahıs firması mükellefinin 2023’teki alış 890.000 TL, satış tutarının ise 1.270.000 TL’yi aşması gerekir. Örneğin 2023’te bu rakamları aşan mükellefin 2024’te en az 50.000 TL sermaye ile kurulan limited sınıfına geçmesi gerekebilir.

Şahıs Şirketi Nasıl Kurulur?

Şahıs şirketi kurmak için izlenmesi gereken adımlar ve gerekli belgeler şunlardır:

Gerekli Belgeler:

1. TC kimliği ve fotokopisi
2. Vesikalık fotoğraf
3. Ticari faaliyeti gerçekleştireceğiniz yerin tapusu veya kira kontratı
4. E-Devlet veya MERSİS üzerinden dolduracağınız başvuru formu
5. Noter onaylı imza beyannamesi

Kuruluş Aşamaları:

1. Belgeleri Hazırlama:

• TC Kimliği ve Fotokopisi: Nüfus cüzdanınızın aslını ve bir fotokopisini hazır bulundurun.
• Vesikalık Fotoğraf: Güncel bir vesikalık fotoğraf çektirin.
• Tapu veya Kira Kontratı: İş yerinizin tapusu veya kira kontratının bir kopyasını hazırlayın.
• İmza Beyannamesi: Noterden onaylı imza beyannamesi alın.

2. e-Devlet ve MERSİS Başvurusu:

• e-Devlet Üzerinden Başvuru:

  1. "İnteraktif Vergi Dairesi" araması yaparak e-Devlet Kapısı giriş bilgileriniz ile sisteme girin.
  2. Sol menüde "İşlemler" sekmesinden "Sicil Bildirimleri" ve ardından "İşe Başlama Bildirimleri" alanına gidin.
  3. İşyeri ve faaliyetinizle ilgili 5 adımdan oluşan dijital formu doğru şekilde doldurup onaylayın.

• MERSİS Üzerinden Başvuru:

  1. MERSİS sistemine girip, gerekli başvuru formunu doldurun.
  2. Başvuru formunu eksiksiz doldurduktan sonra onaylayın.

3. Yoklama ve İşletme Açılışı:

• Yoklama Tarihi Bildirimi: Başvurunuzu onayladıktan sonra telefonunuza yoklama tarihini bildiren bir mesaj gelir.
• Yoklama Memurunun Ziyareti: Verilen tarihte işyerinize gelen yoklama memurları, belgelerinizi kontrol eder ve işletmenizi resmen açılmış sayarlar.
• Vergi Levhası: Şirketinizin vergi levhasını Dijital Vergi Dairesi'nden online olarak alabilirsiniz.

Şahıs Şirketi Açma Maliyeti Ne Kadar?

Şahıs şirketi açma maliyeti diğer şirket türlerine kıyasla düşüktür. Ancak maliyetler değişkenlik gösterebilir:

• Noter Masrafları: Her yıl artış gösterir.
• Mali Müşavir Ücretleri: Eğer bir mali müşavir aracılığıyla işlemleri yapacaksanız, vekaletname ve muhasebe ücretleri ödenir.

2024 yılı için ortalama maliyetler, diğer şirket türlerine göre daha uygun olsa da, maliyetlerin yükseldiği göz önünde bulundurulmalıdır.

Şahıs Şirketi Açtıktan Sonra Ne Yapmalısınız?

Şirket açıldıktan sonra yapılması gereken bazı ek işlemler ve kayıtlar vardır:

• Esnaf Sicil Gazetesi veya Ticaret Sicil Gazetesi: Esnaf iseniz esnaf sicil gazetesinde, tacir iseniz ticaret sicil gazetesinde kuruluş ilanı yayımlayın.
• Esnaf Odaları veya Ticaret Odalarına Üyelik: İşletme türünüze göre ilgili odaya üye olun.
• E-Fatura ve e-Arşiv Başvuruları: Elektronik fatura kullanımının zorunlu hale gelmesiyle birlikte e-fatura/e-arşiv başvurularını yaparak kağıt fatura masraflarını en aza indirin.

Şahıs şirketi kurma süreci, doğru adımlarla takip edildiğinde oldukça basit ve maliyet açısından avantajlıdır. Belgelerinizi hazırlayıp gerekli başvuruları E-Devlet veya MERSİS üzerinden yaparak kısa sürede işinizi kurabilirsiniz. Şirket açıldıktan sonra ilgili kurumlara kayıtlarınızı yaptırarak işinizi resmen faaliyete geçirebilirsiniz.

Şahıs Şirketi Avantajları ve Dezavantajları

Şahıs şirketi kurmanın avantajları ve dezavantajları aşağıda özetlenmiştir. Karar verirken girişimcilik hedeflerinizi, projelerinizin risklerini ve uzun vadeli planlarınızı göz önünde bulundurmalısınız.

Avantajlar:

1. Kolay ve Hızlı Kuruluş:

   • Şahıs şirketi kurmak, diğer şirket türlerine göre daha az bürokrasi gerektirir ve kısa sürede tamamlanabilir.
   • MERSİS ve E-Devlet üzerinden online başvuru yaparak işlemlerinizi kolaylaştırabilirsiniz.

2. Düşük Maliyet:

   • Kuruluş maliyetleri düşük olup, noter masrafları, vergi levhası gibi giderler daha azdır.
   • Mali müşavirlik ücretleri, limited ve anonim şirketlere kıyasla daha düşüktür.

3. Basit Yönetim:

   • Yönetim ve karar alma süreçleri daha basittir.
   • Ortaklık devri gibi karmaşık işlemler olmadığından yönetim daha kolaydır.

4. Esneklik:

   • İşletme sahibi, iş süreçlerinde ve günlük operasyonlarda daha fazla esneklik ve kontrol sahibidir.

Dezavantajlar:

1. Sınırsız Sorumluluk:

   • Şahıs şirketi sahibi, şirketin borçlarından ve yükümlülüklerinden tüm mal varlığıyla sorumludur.
   • Bu durum, yüksek riskli projelerde şahıs şirketi sahibini mali açıdan zor durumda bırakabilir.

2. Vergi Dezavantajları:

   • Şahıs şirketleri, gelir vergisine tabi olup, vergi dilimleri %15-40 arasında değişmektedir.
   • Gelir arttıkça, yüksek vergi oranları dezavantaj oluşturabilir.

3. Sınırlı Büyüme ve Finansman:

   • Şahıs şirketleri, büyük yatırımlar ve finansman için sınırlı imkanlara sahiptir.
   • Bankalar ve yatırımcılar, şahıs şirketlerine kredi ve yatırım sağlama konusunda daha temkinli davranabilirler.

4. Ortaklık Zorlukları:

   • Ortaklı şahıs şirketlerinde ortaklık devri ve yeni ortak alma işlemleri karmaşık ve zorlayıcı olabilir.
   • Bu nedenle, şahıs şirketleri genellikle tek kişiyle kurulur ve yönetilir.

Sonuç

Şahıs şirketi kurmak, hızlı, kolay ve düşük maliyetli bir başlangıç sunar. Ancak, sınırsız sorumluluk ve yüksek vergi oranları gibi dezavantajları da göz önünde bulundurulmalıdır. Girişimcilik hayalleriniz ve ticari hedeflerinize göre, başlangıçta şahıs şirketi kurarak risklerinizi minimize edebilir ve kazancınız arttıkça diğer şirket türlerine geçiş yapabilirsiniz.